Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait "Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri"ni duyurdu. Verilere göre, Türkiye'de yıllık çalışan sayısı 250'den az ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu 500 milyon lirayı aşmayan girişimler "KOBİ" olarak tanımlanıyor. 2023 yılı itibarıyla Türkiye'de toplam 3 milyon 713 bin girişim KOBİ sınıfına girerken, bu işletmeler toplam girişim sayısının yüzde 99,7’sini oluşturdu.
KOBİ'ler, ekonominin önemli bir parçası olarak, toplam istihdamın yüzde 70,5'ini, personel maliyetlerinin yüzde 47,9'unu, cironun yüzde 47,4'ünü, üretim değerinin ise yüzde 41,6’sını üstlendi. KOBİ’ler ayrıca, ekonomik faaliyetlerin en yoğun olduğu sektörlerden toptan ve perakende ticaret, ulaştırma, depolama, ve imalat sanayisi gibi alanlarda faaliyet göstermekte.
2023 yılı itibarıyla KOBİ’lerin teknoloji düzeylerine göre dağılımı da dikkat çekiciydi. İmalat sanayisinde faaliyet gösteren 3 bin 475 KOBİ, yüksek teknoloji sınıfında üretim yaparken, KOBİ’lerin yüzde 55,6’sı düşük teknoloji sınıfında faaliyet gösterdi. Bu oran, büyük ölçekli girişimlerde yüzde 43,6 olarak kaydedildi. Mikro ölçekli girişimlerin çoğunluğu düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, orta ve küçük ölçekli girişimlerin teknoloji düzeylerinde de çeşitlenme görüldü.
KOBİ'lerin İhracat ve İthalat Performansı
Türkiye’de KOBİ'ler, 2023 yılında toplam ihracatın yüzde 35’ini, ithalatın ise yüzde 20’sini gerçekleştirdi. İhracatta, küçük ölçekli girişimler yüzde 13,2, orta ölçekli girişimler ise yüzde 18,4 pay alırken, mikro ölçekli girişimler ihracatın yüzde 3,4'ünü gerçekleştirdi. KOBİ'lerin ihracatının büyük kısmı Avrupa ve Asya ülkelerine yapılırken, imalat sanayisi ürünleri KOBİ'lerin toplam ihracatının yüzde 91,1'ini oluşturdu.
İthalatta ise KOBİ’ler, mikro ölçekli girişimlerin yüzde 1,4, küçük ölçekli girişimlerin yüzde 7,2, orta ölçekli girişimlerin yüzde 11,3 ve büyük ölçekli girişimlerin ise yüzde 80’lik bir paya sahip oldu. İthalatın büyük bir kısmı ticaret ve sanayi sektörlerinden gerçekleştirildi.
2023 yılı itibarıyla KOBİ'ler, Türkiye genelindeki toplam AR-GE harcamalarının yüzde 30'unu gerçekleştirdi. KOBİ’lerin AR-GE faaliyetleri, sektördeki yenilikçi gelişmeleri desteklemekte önemli bir rol oynuyor. KOBİ'ler, geçen yıl 1503 patent başvurusunda bulunurken, 445 patent tescil etti. Orta ölçekli girişimler, KOBİ ölçekleri içinde en fazla patent başvurusu ve tescili yapan grup oldu.
Çalışan Başına Katma Değer ve Personel Maliyeti
2009 yılında KOBİ girişimleri için çalışan başına ortalama katma değer 15 bin lira iken, bu rakam 2023 yılında 296 bin liraya yükseldi. Orta ölçekli girişimlerde ise çalışan başına katma değer 615 bin liraya ulaşarak en yüksek seviyeye çıktı. Personel maliyeti de aynı şekilde arttı; 2009’da çalışan başına ortalama maliyet 8 bin lira iken, 2023 yılında bu rakam 149 bin liraya yükseldi.
KOBİ’ler, Türkiye ekonomisinin en dinamik ve kritik unsurlarından biri olarak büyümeye devam ediyor. 2023 yılı itibarıyla ihracat ve AR-GE faaliyetleriyle önemli bir katkı sağlayan KOBİ'ler, aynı zamanda istihdam yaratma, katma değer üretme ve ekonomik çeşitlilik sağlama açısından da büyük bir öneme sahip. Önümüzdeki yıllarda, KOBİ’lerin yapısal dönüşüm ve teknolojik gelişmelerle daha da güçlenmesi bekleniyor.