DEİK, Türkiye-ASEAN Ülkeleri Ekonomik ve Ticari İlişkilerinde Yeni Perspektifler Konferansı’nı, 2022 yılı Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)’nin kuruluşunun 55., Türkiye-ASEAN Sektörel Diyalog Ortaklığının ise 5. yılında gerçekleştirdi.
2030 yılında dünyanın ekonomi merkezi olması beklenen ASEAN Bölgesinde e-ticaret ve dengeli ticaretin önemine değinilen konferans, T.C. Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, T.C. Dışişleri Bakanlığı Yeniden Asya Koordinatörü ve Büyükelçi Kezban Nilvana Darama, Tayland Ankara Büyükelçisi Apirat Sugondhabhirom, Bölge ve Türk Büyükelçiler ve iş insanlarının katılımlarıyla DEİK Başkanı Nail Olpak ve DEİK/Türkiye-Asya Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Başkanı, DEİK/ASEAN Çalışma Grubu Başkanı Murat Kolbaşı ev sahipliğinde 14 Aralık 2022 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirildi.
T.C. Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, ASEAN’ın kurulduğu 1967 yılından bu yana Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği'ni oluşturan 10 ayrı ülkenin ekonomik entegrasyonunda ve bölgenin barış ve refahında merkezi bir rol oynadığını söyledi. ASEAN'ın artan ekonomik ve jeopolitik önemi ile Türkiye'nin ASEAN'ı bölgedeki en önemli iş birliği çerçevesi olarak gördüğünü belirten Tuzcu, Türkiye'nin ASEAN ile ilişkilerini geliştirmekteki nihai hedefinin gelecekte “Diyalog Ortaklığı”na ulaşmak olduğunu söyledi. Türkiye'nin ASEAN ülkeleri ile ticaret hacminin 2020 yılında 7,8 milyar dolar olduğunu belirten Tuzcu, 2021 yılı itibarıyla ticaret hacminin yüzde 43 artarak, 11,2 milyar dolara ulaştığını söyleyerek, “ASEAN'ın ülkemizin toplam dış ticaretindeki payı 2021 yılında sadece yüzde 2 iken, tüm Asya-Pasifik ülkeleri ile olan dış ticaretimizdeki payı yüzde 18 olmuştur. ASEAN ülkeleri arasında Malezya, Endonezya, Vietnam, Tayland ve Singapur ile ticaretimiz 1 milyar doların üzerinde. Türkiye'nin ASEAN ülkelerine yaptığı doğrudan yabancı yatırım stokunun 2015 yılında 257 milyon dolardan 2021 yılında 471 milyon dolara çıktığı görülüyor. Üçüncü ülkeler aracılığıyla ASEAN Bölgesi'ne Türk yatırımları dikkate alınmaktadır. ASEAN ülkeleri arasında ülkemizin en fazla yatırım yaptığı ülkeler sırasıyla Malezya, Endonezya ve Tayland'dır. 2021 yılı itibarıyla ASEAN ülkelerinin toplam ihracatı 1,68 trilyon dolara, ithalatları ise 1,48 trilyon dolara ulaştı. Bu açıdan ASEAN ülkeleri dünya ile ticaretlerinde dış ticaret fazlası vermektedir. ASEAN ülkelerinin birlikte ekonomik bir güç olarak ortaya çıkması, dünyanın geri kalanı için rekabetin yoğunlaşmasının yanı sıra büyük fırsatları da beraberinde getirecektir. ASEAN ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişkilerimizi “Rekabette iş birliği” ve kazan-kazan yaklaşımıyla tasarladığımızın altını çizmek isterim” dedi. T.C. Ticaret Bakanlığının ASEAN ülkelerinin büyük bölümünü kapsayan ve Türkiye'nin yakın coğrafyasında elde ettiği ihracat başarısını başta Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey bölgelerine yaymayı hedefleyen "Uzak Ülkeler Stratejisi" adlı özel bir stratejiyi hayata geçirdiğini belirten Tuzcu, iş insanları arasında karşılıklı yatırım ilişkilerinin geliştirilmesi, arzulanan sürdürülebilir bir vizyonun inşa edilmesinde birincil öneme sahip olduğunu söyledi.
Sugondhabhirom: “ASEAN, Türk işletmeleri için büyük bir pazar fırsatı sunuyor”
Tayland Ankara Büyükelçisi Apirat Sugondhabhirom ise, ASEAN-Türkiye ekonomik ilişkilerinin sağlam bir temele dayandığını belirterek, hem devlet hem de özel sektör düzeyinde büyük bir potansiyele sahip olduğunu söyledi. ASEAN-Türkiye ilişkilerinin 2017 yılında kurulan ve karşılıklı çıkarlar, siyasi-güvenlik, ekonomik, sosyo-kültürel ve kalkınma iş birliği alanlarını kapsayan Sektörel Diyalog Ortaklığına dayandığını belirten Sugondhabhirom, “ASEAN'ın Türkiye dış politikasındaki önemli yeri, Türkiye'nin Asya ile ilişkilerini yeniden canlandırmayı amaçlayan ve 2019'da duyurduğu “Yeniden Asya Girişimi” ile kabul edilmektedir. Ayrıca, Endonezya, Filipinler, Malezya ve Tayland gibi birçok ASEAN ülkesi, Türkiye ile bu ülkeler arasındaki ikili ticareti artırmayı amaçlayan ve yakın zamanda açıklanan T.C. Ticaret Bakanlığı'nın “Uzak Ülkeler” stratejisinde yer almaktadır. Türkiye'nin Asya-Avrupa bölgesindeki ve dünyadaki yeri ve ASEAN'ın potansiyeli göz önüne alındığında, sektörel diyalog ortaklık çerçevesi ve Yeniden Asya Girişimi kapsamında daha yakın iş birliği için büyük bir potansiyel bulunmaktadır. ASEAN, Türk işletmeleri için büyük bir pazar fırsatı sunuyor. ASEAN, 2030 yılına kadar en büyük 4. ekonomi olma yolunda ilerliyor. ASEAN’ın bu yıl yüzde 4,9 ve gelecek yıl yüzde 5,2 büyüyeceği tahmin ediliyor. ASEAN, Türk işletmelerine, Avustralya ve Yeni Zelanda ile yaptığı altı Serbest Ticaret Anlaşmas’ından oluşan geniş ağı aracılığıyla diğer hızlı büyüyen pazarlara açılmaları için bir geçit sunuyor. Tayland-Türkiye STA müzakeresi 2017'de başlatıldı ve şu ana kadar yedi tur ticaret müzakeresi yapıldı. Müzakereler sonuçlandığında Tayland-Türkiye Serbest Ticaret Anlaşmasının ekonomik ilişkileri bir sonraki aşamaya taşıyacağına eminim. ASEAN-Türkiye'nin ekonomik potansiyeli ticaret ve yatırımın ötesine geçiyor. Yeşil ekonomi, e-ticaret, dijital ekonomi, dijital bağlanabilirlik, bilim ve teknoloji, inovasyon ve endüstriyel dönüşümün yanı sıra üretim, bilgi ve iletişim teknolojisi (ICT), akıllı şehirler, konaklama gibi alanlarda iş birliği fırsatları bulunuyor” dedi.
Olpak: “Asya ile ekonomik ilişkilerimizi geliştirmek için çok çalışıyoruz”
DEİK Başkanı Nail Olpak ise, “DEİK bünyesindeki ASEAN Çalışma Grubumuz, müteahhitlik, dijitalleşme ve enerji sektörlerindeki şirketlerimizle ASEAN'ın doğrudan ortağı olarak görülmeyi ve Türk özel sektörünün ASEAN bölgesi ve en hızlı şehirleşen bölgelerinde etkinliğini artırma hedefiyle çalışmalarını gerçekleştiriyor. DEİK olarak, Türkiye'nin dijital teknolojiler ekosistemini küreselleştirmek ve uluslararası finansa erişim, dijital dönüşüm ve regülasyonlar için son olarak DEİK/Dijital Teknolojiler İş Konseyi'mizi kurduk. ASEAN üyeleriyle bu alanda da iş birliği yapmaya hazırız” dedi. Türkiye'nin en önemli hedeflerinden birinin Asya kıtasıyla ticaret açığını dengelemek olduğunu belirten Olpak, ülkelerle daha dengeli ekonomik ilişkilerin kurulması ve karşılıklı yatırımcıları çekmekle ticaret açığının dengeleneceğini söyledi. Türkiye’nin Asya'daki teknolojik gelişmeleri kullanmasının da hedeflerden biri olduğunu belirten Olpak, “İş dünyasının temsilcileri olarak Asya ile ekonomik ilişkilerimizi geliştirmek için çok çalışıyoruz. Bugün, Türkiye ve ASEAN ilişkilerinin geleceğini tartışmak için multidisipliner bir platform oluşturmaya çalışacağız. İş toplulukları arasında ASEAN bölgesi ve Asya'ya yönelik potansiyel konusunda daha fazla farkındalık yaratmayı umuyoruz. Bugünün bir atlama taşı olacağına inanıyoruz ve ASEAN ile daha büyük, daha kapsamlı bir bölgesel forum oluşturmak için bunun üzerine inşa etmeye devam edeceğiz” dedi.
Konferansın açılış konuşmalarının ardından gerçekleştirilen ASEAN ve Türkiye Arasındaki Mevcut Ticari ve Ekonomik İlişkilerin Değerlendirilmesi oturumu DEİK/ASEAN Çalışma Grubu Üyesi ve DEİK/Türkiye-Malezya İş Konseyi Başkanı Süheyla Çebi Karahan moderatörlüğünde T.C. Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasi İşler Genel Müdürü Nilvana Darama, T.C. Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve AB Genel Müdürü Hüsnü Dilemre, Filipinler'in Ankara Büyükelçisi Maria Elena Palo Algabre, TOBB Başkan Yardımcısı Ali Kopuz, TİM Başkan Yardımcısı Ahmet Güleç, MÜSİAD Başkan Yardımcısı Davut Altunbaş ve Türkiye Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Derneği Başkanı İrfan Aker’in katılımlarıyla gerçekleştirildi.
Türkiye-ASEAN Ticaret ve Ekonomik İlişkilerinde Risk ve Fırsatlar oturumu ise, DEİK/Türkiye-Asya Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Murat Kolbaşı moderatörlüğünde T.C. Bangkok Büyükelçisi Serap Ersoy, FNSS Uluslararası İş Geliştirme Direktörü Melih Kayaalp, T.C. Hanoi Büyükelçisi Haldun Tekneci, Kordsa CEO'su İbrahim Özgür Yıldırım, T.C. Vientiane Büyükelçisi Orhan Işık, D.I.Y, Grup Strateji Başkan Yardımcısı Sathis Manoharen, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Hatice Çelik, T.C. Phnom Pehn Büyükelçisi Ülkü Kocaefe ve Brunei Ankara Büyükelçisi Sayın Muhammad Shafiee Bin Haji Kassım’ın katılımlarıyla gerçekleştirildi.
Türkiye-ASEAN Ticaret ve Ekonomik İlişkilerini Geliştirmek İçin Yol Haritası oturumu ise, T.C. Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve AB Genel Müdürlüğü Asya ve Pasifik Ülkeleri Daire Başkanı Çağatay Özden moderatörlüğünde Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Merthan Dündar, T.C. Endonezya Büyükelçisi Prof. Dr.Talip Küçükcan, DEİK/Türkiye-Endonezya İş Konseyi Başkanı İlhan Erdal, T.C. Kuala Lumpur Büyükelçisi Emir Salim Yüksel, Tayvan Ulusal Chengchi Üniversitesi ve Endonezya Airlangga Üniversitesi Stratejik ve Küresel Çalışmalar Merkezi Araştırma Görevlisi A. Safril Mubah, T.C. Singapur Büyükelçisi Mehmet Burçin Gönenli, Kamboçya Ankara Büyükelçisi Meas Kimheng, Malezya İstanbul Başkonsolosu Tengku Mohd Dzaraif Raja Abdul Kadir, T.C. Manila Büyükelçisi Niyazi Evren Akyol, DEİK/Türkiye-Vietnam İş Konseyi Başkanı Murat Atik ve T.C. Bandar Seri Begawan Büyükelçisi Hamit Ersoy’un katılımlarıyla gerçekleştirildi.
Konferansın sponsorları ise, Arzum Ev Aletleri, Beta Tea, Dorçe Prefabrik, Fiba Group, Gedik Kaynak, Hitay Holding ve Kibar Holding oldu.