TASD tarafından düzenlenen ve Avrupa’nın en büyük organizasyonlarından biri olan 72. AYMOD Uluslararası Ayakkabı Moda Fuarı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe’nin katılımıyla açıldı. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, sektörün mevcut durumunu değerlendirirken, dış ticaret açığına ve ithalatın artışına dikkat çekti. İçten, “2021 ve 2022 yıllarında sektörümüz arka arkaya tarihi seviyelerde dış ticaret fazlası verdi. 2020’de 500 milyon dolar, 2022’de ise 350 milyon dolarlık bir dış ticaret fazlamız vardı. Ancak 2023 ve 2024 yıllarında dış ticaret açığı vermeye başladık” dedi.
Bu durumun en büyük nedenlerinden birinin artan maliyetler ve enflasyon politikalarının paralel hareket etmemesi olduğunu belirten İçten, “Ülkede üretim yapmak pahalı, ithal etmek daha ucuz hale geldi. Normalde 25 milyon çift seviyesinde olan ayakkabı ithalatımız 2024’te 76 milyon çifte çıktı ve 1.7 milyar dolara dayandı” ifadelerini kullandı.
İthalatı düşürmek için ilave gümrük vergisi artırıldı
Bu tablo karşısında sektörün taleplerini Ticaret Bakanlığı’na ilettiklerini belirten İçten, 31 Aralık’ta yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla ilave gümrük vergisinin %30’dan %40’a çıkarıldığını söyledi. İçten, “Sayın Cumhurbaşkanımıza ve Ticaret Bakanımıza ayakkabı sektörünün yanında oldukları için teşekkür ediyorum” derken, ithalatı kalıcı olarak düşürmenin en önemli şartının Türkiye’de üretimi artırmak olduğunu vurguladı.
İçten, özellikle ithalatın büyük kısmını oluşturan 64.02 ve 64.04 bitim numaralı spor ayakkabılara dikkat çekerek, “2025’in Ocak ayında bu segmentte ithalat %80 arttı ve sadece Ocak ayında 120 milyon dolar dış ticaret açığı verdik” bilgisini paylaştı.
Hammaddeye uygulanan vergiler gözden geçirilmeli
Sektörün en büyük sorunlarından birinin, Türkiye’de üretilemeyen teknik malzemelere yüksek gümrük vergisi uygulanması olduğunu vurgulayan İçten, “Türkiye’de üretimi olmayan hammaddeyi ithal etmek zorundayız. Ancak yüksek koruma önlemleri elimizi kolumuzu bağlıyor” dedi.
Bu noktada Vietnam örneğini veren İçten, “Vietnam 2 milyar dolarlık süet deri, 1 milyar dolarlık taban ithalatı yapıyor ama 30 milyar dolarlık ayakkabı ihraç ediyor. Bizim de ithalatı sadece bir tehdit olarak görmememiz, katma değer yaratmak için gerekli hammaddeleri kolayca temin etmemiz gerekiyor” şeklinde konuştu.
İçten, Ticaret Bakanlığı’nın hammaddeye ve yarı mamule uygulanan vergileri kaldırarak Türk üreticisini Çinli, Vietnamlı ve Endonezyalı rakipleriyle eşit şartlara getirmesi gerektiğini savundu.
Sahte ve kayıt dışı ayakkabılar sektörü olumsuz etkiliyor
Orta vadeli planları hakkında bilgi veren İçten, sektörün güçlü ve zayıf yönlerini analiz ettiklerini, jeopolitik riskleri ve küresel pazar dinamiklerini değerlendirdiklerini söyledi.
Bununla birlikte sektörün önündeki en büyük sorunlardan birinin sahte ve taklit ayakkabılar olduğunu vurgulayan İçten, “Yaklaşık 200 milyon çift çakma ayakkabı ticaretinin döndüğünü öngörüyoruz. Bu, sadece markalaşmanın önünü kesmekle kalmıyor, şirketlerin sağlıklı büyümesine engel oluyor ve haksız rekabet yaratıyor” dedi.
Ayrıca, bu durumun devlet için de büyük bir mali kayıp yarattığını belirten İçten, “Devletimizin bu konuda yaklaşık 1 milyar dolara yakın vergi kaybı yaşadığını değerlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.
İçten, hammaddeye uygulanan vergilerin kaldırılması, sahte ayakkabı ticaretinin engellenmesi ve markalaşmanın desteklenmesiyle sektörün gelecekte daha güçlü olabileceğini belirterek, devletin sektörle birlikte hareket etmesi gerektiğini söyledi.