Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu'nun 23 Temmuz'daki toplantısına ilişkin özet yayımlandı. Özette, küresel ekonomik büyümedeki sınırlı iyileşmenin ikinci çeyrekte devam ettiği, işgücü piyasalarındaki sıkılığın zayıflamaya başladığı ve arz-talep dengesindeki normalleşmenin sürdüğü belirtildi.
Türkiye'nin dış ticaret ortaklarının ihracat paylarıyla ağırlıklandırılmış küresel büyüme endeksinin 2024 yılında yüzde 2 artarak, 2023'teki yüzde 1,8'in üzerinde büyüyeceği tahmin ediliyor. Küresel ekonomik faaliyetin zayıf seyrini sürdüreceği değerlendirilirken, gelişmiş ülkelerde ilk çeyrek büyüme verilerinin ekonomik toparlanmayı desteklediği, ancak bu toparlanmanın daha çok hizmet sektöründen kaynaklandığı ifade edildi. ABD ekonomisinin büyüme eğiliminde diğer gelişmiş ülkelerden olumlu ayrıştığı ve faiz indirim süreçlerinin temkinli yürütüleceği, jeopolitik gelişmelerin ise 2024 yılında küresel ekonomik faaliyet açısından risk oluşturduğu vurgulandı.
Küresel enflasyonun düşüşü devam ederken, ABD'de hizmet sektöründeki fiyatların zayıflamaya başladığı belirtiliyor. Gelişmekte olan ülkelerde faiz indirimlerinin parasal sıkılığı koruyacak şekilde sürdürüldüğü, bazı gelişmiş ülkelerde ise faiz indirim süreçlerinin başladığı kaydedildi. Ancak, gelişmiş ülke merkez bankalarının faiz indirimlerinde temkinli bir yaklaşım izleyeceği değerlendirilmektedir. Küresel belirsizlikler ve risk iştahındaki dalgalanmalar da göz önünde bulundurulmuş.
Mevduat faiz oranlarındaki gerilemenin sınırlandığı ve yurt içi ile yurt dışı yerleşiklerin Türk lirası varlıklara yöneliminin, mayıs ayında kur korumalı mevduat hesaplarıyla birlikte mevduat ve katılım fonlarına uygulanan zorunlu karşılık oranlarının artırılmasıyla sterilize edildiği ifade edildi. Türk lirası mevduat faizleri 12 Temmuz itibarıyla yüzde 56,16, ticari kredi faizleri ise yüzde 60,76 seviyesinde gerçekleşti. Bireysel kredilerde ise ihtiyaç kredisi faizleri yüzde 77,90'a, konut kredileri yüzde 44,24'e ve taşıt kredileri yüzde 54,07'ye yükseldi.
Parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki etkileri yakından izleniyor. Yabancı para kredilere yönelik büyüme sınırı yüzde 2'den yüzde 1,5'e indirilirken, Türk lirası kredilerdeki sınır sabit tutuldu. Yatırım kredilerine sağlanan istisnanın kapsamı genişletilerek, uluslararası kalkınma finansmanı kuruluşlarından sağlanan kaynaklar Türk lirası ve yabancı para kredi büyüme sınırlarından muaf tutuldu. Türk lirası kredi büyümesinde bir süredir görülen yavaşlama eğilimi ve yabancı para kredi büyümesindeki gerileme belirginleşti.
Kur korumalı mevduat hesaplarındaki çözülmeyi hızlandıracak politika adımları kapsamında, 22 Temmuz'dan itibaren açılacak ve yenilenecek kur korumalı mevduat hesaplarında uygulanacak asgari faiz oranı yüzde 70'e düşürüldü ve bankalarca verilen ek getiriler kaldırıldı. Ayrıca, YUVAM hesaplarının kapsamı yurt dışı kaynaklı dövizlerle sınırlı hale getirildi ve TCMB tarafından ödenen ilave getiri ile bankalara ödenen komisyonlar kaldırıldı.
TCMB'nin brüt uluslararası rezervleri 12 Temmuz itibarıyla 153,8 milyar dolara ulaştı. Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi yaklaşık 20 baz puan düşerek 259 baz puan seviyesine geriledi. Türk lirasının kur oynaklığı da azaldı; 1 ay vadeli kur oynaklığı yüzde 10,63, 12 ay vadeli kur oynaklığı ise yüzde 23,81 seviyesine indi. Devlet İç Borçlanma Senetleri piyasasına 1,70 milyar dolar giriş yapılırken, hisse senedi piyasasından 129 milyon dolar çıkış oldu.
Yakın döneme ilişkin göstergeler, yurt içi talebin yavaşlamaya devam ettiğini teyit ediyor. Perakende satış hacim endeksi ve ticaret satış hacim endeksinde düşüş gözlemlendi. İmalat sanayi firmalarına yönelik anket verileri iç piyasa siparişlerinde çeyreklik bazda azalış olduğunu gösteriyor. Tüketim harcamalarında da yavaşlama belirtiliyor. Kartla yapılan harcamalar çeyreklik bazda azalmış, tüketim malı ithalatı ise yüksek seviyede kalmıştır.
İmalat sanayi kapasite kullanım oranında temmuz ayında bir miktar düşüş gözlemleniyor. Mayıs ayında sanayi üretim endeksi artış gösterdi ancak çeyreklik bazda düşüş yaşandı. İş gücü piyasası gücünü koruyor, ancak anketler imalat sanayi firmalarının gelecekteki istihdam beklentilerinde düşüşe işaret ediyor.
Cari işlemler açığı mayıs ayında 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşti ve yıllıklandırılmış açığın 25,2 milyar dolara gerilediği belirtildi. Enerji dış ticaret açığındaki iyileşme sınırlı kalırken, altın dış ticaret açığı azaldı. Yurt dışı borçlanma imkanları ise bir miktar iyileşti, bankacılık sektörü dışındaki firmalarda borç çevirme oranı yüzde 100 civarında kaldı.