İklim İçin 350 Derneği ve Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), "İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Araştırması: BIST 30 Şirketlerinin 2023 Yılı Görünümü" başlıklı raporlarının üçüncüsünü yayımladı. Raporda, Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük şirketlerden oluşan BIST 30 endeksindeki bankacılık dışı 26 şirketin, iklim değişikliğiyle mücadelede yeterince çaba göstermediği belirlendi.
Bu şirketler; fosil yakıt yatırımları, karbon ayak izi, "net sıfır" ve "karbon nötr" hedefleri, temiz enerji yatırımları ve ESG (çevresel, sosyal, yönetişim) derecelendirmeleri gibi kriterler üzerinden değerlendirildi.
Rapora göre, ESG raporlamasında yüksek ve ciddi yüksek riskli şirket oranı 2022’de %38 iken, 2023’te bu oran %46’ya yükseldi. Düşük riskli şirket oranı ise aynı dönemde %19’dan %12’ye düştü. Ayrıca, 15 şirket ESG skorlarını korurken, yalnızca Tofaş, Tüpraş ve Koç Holding ESG performanslarında iyileşme kaydetti.
2022'de orta riskli kategoride yer alan Tofaş, 2023'te düşük riskli gruba yükselirken, Tüpraş ise yüksek riskten orta riskli seviyeye geriledi. Koç Holding, ciddi risk seviyesinden yüksek risk kategorisine ilerledi. Buna karşılık, BİM ESG puanı kötüleşerek orta riskten yüksek risk kategorisine dahil oldu.
Net Sıfır ve Karbon Nötr Hedeflerinde Artış
"Net sıfır" hedefi belirleyen şirket sayısı 2023 itibarıyla 12’ye yükseldi. Bu hedefler genellikle 2050 yılı için konulmuş durumda. "Karbon nötr" hedefi belirleyen şirket sayısı ise 11’de kaldı. Raporda, Erdemir, Petkim ve Tofaş, net sıfır hedef tarihi açıklayan şirketler olarak öne çıktı.
Yıllık emisyonlarını açıklayan şirketlerden 5’i Kapsam 1 emisyonlarını artırırken, 13 şirket emisyonlarını azalttı. Ancak 7 şirket bu konuda herhangi bir raporlama yapmadı.
İklim İçin 350 Derneği Finans Kampanyaları Sorumlusu Selen Baykara, şirketlerin iklim değişikliğiyle mücadelede hala yetersiz olduğunu vurguladı. Baykara, "Net sıfır ve karbon nötr hedefleri olumlu adımlar, ancak bu hedeflere ulaşmak için somut ve hızlandırılmış eylemler gerekiyor," dedi.
SEFiA Analisti Evrim Özyorulmaz Akcura ise borsaların ESG açıklamaları çerçevesinde şirketleri teşvik etme konusunda kritik bir rol üstlendiğini belirtti. Akcura, "Türkiye’nin en büyük şirketlerinin çabaları umut verici, ancak atılması gereken önemli adımlar var," değerlendirmesinde bulundu.
Raporda, şirketlerin iklim ve çevre dostu teknolojilere daha fazla yatırım yapması, karbon emisyonlarını azaltma konusunda daha güçlü taahhütlerde bulunması ve şeffaf bir yönetim yaklaşımı benimsemesi gerektiği vurgulandı.