TASD Başkanı Berke İçten: ''Pazar kayıpları nedeniyle üretimimiz yüzde 15-20 daraldı''

Maliyetlere dayanamayıp kapanan işletmelerin yerini Suriyeli üreticilerin doldurduğuna dikkat çeken Berke İçten, “Kayıt dışı üretim yapan bu işletmeler piyasanın yüzde 50 altında fiyat veriyor. Öyle ki kendi ellerimizle içimizde bir Çin yarattık. Kayıt dışı üretim, kayıtlı ekonomiyi tehdit eder boyutlara geldi” dedi. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, TBMM’ye sunulan torba yasa teklifinde yer alan Kurumlar Vergisi düzenlemesinin kayıt dışılığı daha da artırma riskine dikkat çekti. İhracattan elde edilen gelire uygulanan bir puanlık indirimin beş puana çıkarılmasını olumlu bulduklarını vurgulayan Berke İçten, ithal ayakkabıda ek verginin yüzde 30’dan yüzde 50’ye çıkarılmasını önerdi. Türkiye’nin yıllık 550 milyon çiftle dünyanın altıncı, Avrupa’nın en büyük ayakkabı üretim kapasitesine sahip olduğunu hatırlatan İçten, şunları söyledi: “İstanbul başta olmak üzere birçok kentimizdeki işletmelerde 300 bini aşkın insanımızı istihdam ediyoruz. 2022’de 370 milyon çift ayakkabı ihracatı karşılığında ülkemize 1 milyar 218 milyon dolar döviz kazandırdık. Bu yıla en az 1,4 milyar dolarlık ihracat hedefiyle başlamıştık. Ancak, Avrupa’da talebin yavaşlaması, işçilik başta olmak üzere yüksek maliyet artışları, döviz kurunun uzun bir süre yatay seyretmesi rekabetçiliğimizi olumsuz etkiledi. Pandemi döneminde gelen müşterilerin bir bölümünü kaybettik. Ocak-Haziran dönemini 636 milyon dolarlık ihracatla tamamladık. Değer olarak yüzde 13 artıda olmakla birlikte adet satışlarında 170 milyon çiftle geçen yılın yüzde 17 gerisindeyiz. Maliyetlere bağlı olarak fiyatlar arttığı için adet satışlarındaki düşüşe rağmen değerde daha yüksek bir hacme ulaşmış bulunuyoruz. Aynı dönemde ithalatta ne yazık ki olağanüstü bir artışla karşı karşıyayız. 2021’de 500 milyon dolar cari fazlası olan sektör yeniden cari açık vermeye başladı. Dövize en çok ihtiyacımızın olduğu bir dönemde ayakkabı gibi iddialı olduğumuz bir sektörde cari açık verir duruma düşmemizin nedenlerini hep beraber sorgulamamız gerekiyor. TBMM’ye sunulan torba yasa teklifi ile ihracattan elde edilen gelire uygulanan bir puanlık indirimin beş puana çıkarılmasını olumlu bir adım olarak değerlendiriyor ve destekliyoruz. Son dönemde yüzde 100 artış gösteren ithal ayakkabıya uygulanan ek vergi yüzde 30’dan 50’ye çıkarılabilir. Böylece hem dövizimiz içeride kalır hem yerli üreticiyi koruruz hem de devletimiz daha fazla gelir elde eder’’ ‘’Kayıt dışı üretim, kayıtlı ekonomiyi tehdit eder boyutlara geldi’’ Ayakkabı sektöründe işçiliğin en büyük maliyet kalemlerinden biri olduğunu hatırlatan Berke İçten, Temmuz zammıyla birlikte asgari ücretli bir çalışanın işverene maliyetinin 700 doları bulduğunu bildirdi. İçten, sözlerini şöyle sürdürdü: “Rakibimiz olan bazı ülkeler 200 doların altında işçilik maliyeti ile üretim yapıyor. Bu koşullarda rekabetçiliğimiz her geçen gün biraz daha zayıflıyor. Pazar kayıpları nedeniyle üretimimiz yüzde 15-20 daraldı. Yeni ekonomi yönetiminin işe başlamasından sonra döviz kurunun rekabetçi bir düzeye yaklaşması hepimizi umutlandırdı. Ancak TBMM’ye sunulan torba yasa teklifinde Kurumlar Vergisi’nde beş puan artış öngören düzenleme işletmelerimizi endişelendiriyor. Zaten yüksek olan maliyetler daha da artarsa korkarım ki kayıt dışı ekonomi büyüyecek. Nitekim maliyetlere dayanamayıp kapanan işletmelerimizin yerini Suriyeli üreticiler dolduruyor. Kayıt dışı üretim yapan bu işletmeler piyasanın yüzde 50 altında fiyat veriyor. Öyle ki kendi ellerimizle içimizde bir Çin yarattık. Kayıt dışı üretim, kayıtlı ekonomiyi tehdit eder boyutlara geldi. Adil olmayan bu rekabet koşulları devam ederse işini düzgün yapan firmalarımızın çoğu ayakta kalamaz. Bu nedenle ekonomi yönetiminin haksız rekabeti ortadan kaldıracak önlemler almasını bekliyoruz.” ‘’İhracatımızı 3 milyar dolar yükseltebiliriz’’ Berke İçten, ayakkabı gibi emek yoğun işlerde kayıt dışı üretimle mücadele için en azından belli bir süre sektörel bazda teşvik uygulanmasını önerdi. Bu konuda yaptıkları bir çalışmayı geçen yıl Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ilettiklerini bildiren İçten, “Biz tüm sektörlerde şirketlerin istihdamlarına göre kategorilere ayrılmasını ve cirosu içinde istihdam yükü yüksek şirketlere SGK primlerinde kademeli olarak indirim yapılmasını öneriyoruz. Teklifimiz kabul edilirse birkaç yılda hem istihdamımızı artırır hem de ihracatımızı 3 milyar dolara yükseltebiliriz” diye konuştu.