Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), 2024 yılının son çeyreğini, sektördeki mevcut durumu değerlendiren bir anket çalışması ile inceledi. Anket sonuçlarına göre, otomotiv satış sonrası pazarı, 2024’ün son çeyreğinde durağan bir seyir izledi. 2023’ün son çeyreğiyle kıyaslandığında yurt içi satışlar dolar bazında ortalama %3,69 oranında artarken, dağıtıcı üyelerinin satışları %4,71, üretici üyelerinin ise %2,41 oranında arttı.
OSS Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özçete, 2024 yılının otomotiv satış sonrası sektörü için belirgin iniş çıkışların yaşanmadığı, hafif durağan bir yıl olduğunu ifade etti. Bunun sebeplerini, elektrikli araç dönüşüm sürecindeki zorluklar ve global ekonomik krizin etkileri olarak belirten Özçete, satış rakamlarındaki gerilemeyi ise krediye erişim zorlukları, nakit akışındaki dengesizlikler, artan enerji ve ham madde maliyetleriyle ilişkilendirdi. Özçete, "Dağıtıcı firmalardaki talebin azalması ve kullanıcılar tarafından araç bakım periyotlarının ertelenmesi, sektör üzerindeki baskıları artırdı" şeklinde değerlendirme yaptı.
Özçete, 2025 yılı için daha yüksek satış hedeflerinin belirlenmesine rağmen, geçmiş yıllarda yakalanan hızlı büyümelerin önümüzdeki 5 yıl içinde mümkün olmayacağını belirtti. 2025'te sektörün büyümesini etkileyecek en önemli faktörün faiz indirimleri olacağına dikkat çekti. Faizlerin düşmesiyle yurt içi piyasadaki arz-talep dengesinin yeniden sağlanacağı öngörülüyor. Ayrıca, Afrika başta olmak üzere açılacak yeni pazarlarla birlikte, sektördeki büyümenin sağlanması hedefleniyor.
2025’te sektörü en çok ilgilendiren gelişmelerden birinin Çinli yatırımcıların Türkiye’ye yapacağı üretime dayalı yatırımlar olacağı ifade edildi. Bu yatırımların, hem istihdama doğrudan katkı sağlayacağı hem de sektöre güvence sağlayacağı vurgulandı. Özçete, "Orijinal yedek parça fiyatlarının artması, kullanıcıları 'aftermarket' pazarına yönlendirdi ve bu durum sektörü olumlu yönde etkiledi" dedi. 2025 yılı için 'aftermarket' pazarına yön verme hedefiyle güçlü bir büyüme bekleniyor.
Anket sonuçlarına göre, 2025’in ilk çeyreğinde yurt içi satışların dolar bazında %1,48 artış göstermesi bekleniyor. Katılımcılar, 2024'ün ilk çeyreğine kıyasla %9,67 oranında artış öngörüyor. 2023’ün son çeyreğinde %52,7 olan tahsilat süreçlerinin, 2024’ün son çeyreğinde %45,1’e gerilemesi dikkat çekti. Katılımcıların %18’i tahsilat süreçlerinin iyileştiğini, %36,1’i ise kötüye gittiğini belirtti.
Anketin bir diğer önemli verisi, istihdam artışı oldu. Katılımcıların %42,6’sı 2023’e kıyasla istihdamını artırırken, %36,1’i istihdamını korudu. İstihdam azalışı yaşayan firma oranı ise %21,3 olarak kaydedildi. Dağıtıcı üyelerinin istihdam artışı oranı, üretici üyelerine göre daha yüksek oldu.
Anketin en dikkat çekici bulgularından biri de sektördeki problemler oldu. Katılımcıların %86,9’u 2024’ün son çeyreğinde maliyetlerdeki aşırı artışı en büyük problem olarak gördü. Bunu %50,8 ile nakit akışındaki problemler ve %41 ile iş ve ciro kaybı takip etti. Ayrıca, %37,7’lik bir kesim kargo maliyetleri ve teslimat problemlerine dikkat çekti.
Sektörün gelecek üç ayda yeni yatırım yapmayı planlayan üyelerinin oranı %26,2 olarak belirlendi. Geçtiğimiz dönemde üretici üyelerin %30,8’i yatırım yapmayı planlarken, bu oran bu dönemde %22,2’ye geriledi. Dağıtıcı üyelerde ise yatırım yapmayı planlayanların oranı %25,6’dan %29,4’e yükseldi.
Üretim kapasite kullanım oranı 2024’ün son çeyreğinde %78,15 olarak gerçekleşti ve 2023’teki %81,62 oranına kıyasla bir düşüş yaşandı. Üyelerin üretimi, geçen yılın aynı çeyreğine göre %4,44 artış gösterdi. İhracatta ise 2023’ün son çeyreğine kıyasla dolar bazında %1,3 oranında bir artış gözlemlendi.
2024 yılı otomotiv satış sonrası sektörü için zorlu bir yıl olmuş olsa da 2025 için iyimser beklentiler devam ediyor. Özçete'nin belirttiği gibi, sektörü canlandıracak önemli gelişmeler, faiz indirimi ve yeni pazarlar olacak. 'Aftermarket' pazarındaki büyüme ise sektördeki en büyük fırsatlardan biri olarak öne çıkıyor.
