Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, ayakkabı sektörünün 2024 yılını ciddi ekonomik sıkıntılarla geçirdiğini ve bu durumun 2023'e kıyasla daha zorlu bir tablo ortaya koyduğunu belirtti.
Berke İçten, 2023 yılında 1 milyar 270 milyon dolarlık ihracat ve 1,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildiğini, ancak 2024 yılında bu dengenin ihracat aleyhine daha da bozulduğuna dikkat çekti. "Ocak-Ekim döneminde ihracatımız 897 milyon dolar düzeyinde kalırken, ithalatımız yüzde 18,6 artışla 1,3 milyar doları aştı. 2023 yılının tamamında 130 milyon dolar olan dış ticaret açığımız, bu yıl 10 ayda 410 milyon dolara ulaştı," dedi.
"Rekabet Gücümüz Kayboluyor"
İçten, ayakkabı sektöründe birkaç yıl öncesine kadar 400-500 milyon dolar dış ticaret fazlası verildiğine vurgu yaparak, bu olumlu tablonun tersine dönüsünde artan girdi maliyetleri ve sabit döviz kuru politikalarının etkili olduğunu ifade etti.
"Markalı bir çift spor ayakkabı için gerekli malzemeyi, Çin'e göre 3,9 dolar daha pahalıya mal ediyoruz. Bu farka işçilik ve diğer maliyet kalemleri de eklenince, rekabet etme şansımız giderek azalıyor," şeklinde konuştu.
Kapanan Fabrikalar ve Artan İşsizlik
Ayakkabı sektöründeki döviz kuru ve maliyet baskısının, üretim yapan fabrikaların kapanmasına ve buna bağlı olarak işsizlik oranlarının artışına yol açtığını belirten Berke İçten, "Bu gidişle üretim yapacak fabrika, çalışacak kalifiye personel bulmakta zorlanacağız," diyerek endişelerini dile getirdi.
Berke İçten, mevcut koşullarda işçilik maliyetlerini düşürmenin imkansız olduğunu belirterek, en azından ham madde ve yan sanayi tedarikinde kolaylıklar sağlanması gerektiğini söyledi. “Yan sanayi ve ara ürünlerin ithalatında yüzde 100’ü aşan vergilerin makul seviyelere indirilmesi gerekiyor,” dedi.
Bu önerilerin hayata geçirilmesi halinde, 2025 yılının ikinci yarısından itibaren ayakkabı ihracatında yeniden bir artış trendi yakalanabileceğini belirtti.
Küresel Markaların Türkiye’de Üretim Yapması Teşviki
TASD Başkanı, mevcut kapasiteyle Türkiye’nin ithal ettiği ayakkabıların büyük bölümünün yerli olarak üretilebileceğini dile getirdi. "Küresel markaların ülkemizde üretim yapabilecekleri bir zemin oluşturulmalı. Bu markalara, Türkiye’de sattıkları ürünlerin belli bir oranını, örneğin yüzde 30-40’ını Türkiye’de üretme şartı getirilmeli,” dedi.
E-Ticaretteki Stopaj Vergisi Kaygısı
Berke İçten, 2024 başından itibaren e-ticarete uygulanması planlanan yüzde 15 stopaj vergisinin sektör açısından ciddi sakıncalar barındırdığını ifade etti. "Piyasada birçok soruna kapı aralayacak bu düzenlemenin bir daha getirilmemek üzere gündemden kaldırılmasını ümit ediyoruz," dedi.
TASD Başkanı Berke İçten’in değerlendirmeleri, ayakkabı sektöründeki sorunların acil çözüm beklediğini ortaya koyuyor. Girdi maliyetlerinin azaltılması ve ithalat vergilerinin düşürülmesiyle sektörün yeniden büyüyebileceği ve 2025’te ihracatta pozitif bir eğilim yakalanabileceği öngörülüyor.
