Posco Assan TST’nin Rolü ve Sanayicilerin Tepkisi
Türk Sanayisinin Kalbindeki Tehdit: Anti-Damping Soruşturması Sanayicileri Zora Sokuyor
Geçtiğimiz haftalarda Kahramanmaraş'taki üreticileri ziyaret edip Anti-Damping Soruşturması'nın olası sonuçlarını yerinde dinlemiştim. Şimdi de Türkiye'nin en büyük sanayi şehirlerinden olan Konya'daki işletmeleri ziyaret ederek, sanayicilerin karşı karşıya kaldığı sorunları yerinde dinledim.
Anti-Damping Nedir ve Neden Endişe Yaratıyor?
Anti-damping, devletle tarafından uygulanan bir ticaret politikası savunma aracıdır. Bir ürünün üretim maliyetinin altında bir fiyatla satılması (damping) yerel piyasada haksız rekabet yaratır. Anti-damping vergisi, bu durumu engellemek için alınan ek bir vergidir. Ancak Türkiye'de tam anlamıyla bir paslanmaz çelik üretimi olmaması, bu soruşturmanın yerli sanayiciler için büyük bir tehdit oluşturmasına neden oluyor.
Posco Assan TST’nin Rolü ve Sanayicilerin Tepkisi
Güney Koreli Posco ve Kibar Holding ortaklığıyla kurulan Posco Assan TST, 2013'te üretime başlamış ve bugüne kadar iki milyon tonun üzerinde paslanmaz çelik üreterek 1,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. Ancak bu üretim, Türkiye’deki sanayicilere doğrudan bir katkı sağlamıyor. Kibar Holding’in CEO’su Haluk Kayabaşı, bazı basın kuruluşlarına yaptığı açıklamalarda, şirketin 2022 yılı hariç her yıl zarar ettiğini belirterek, Çinli, Endonezyalı ve Tayvanlı firmalarla rekabet etmenin zorluklarına dikkat çekmiştir.
Bu noktada, Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TUSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Topuz, "Posco Assan TST’den alınan ürün direk kullanılamıyor. Bunlar servis merkezlerine gidiyor. Posco tarafı ürüne sadece yüzde 8 katma değer sağlıyor. Servis merkezlerinin yarattığı katma değer ise yüzde 12. Buna rağmen Posco tarafına yerli üreticiymiş gibi davranılıyor. Bu da doğru değil,” diyerek Yaşanan durum nedeniyle Türkiye’nin endüstriyel mutfak ve mutfak ekipmanları ihracatının ilk 7 ayda geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyar dolar azaldığını dile getiren Topuz, ek vergi gelmesi halinde toplam istihdamın yarısının işten çıkarılması gerekeceğine özetliyor.
Ek Vergiler ve Anti-Damping Soruşturmasının Yarattığı Kriz
Paslanmaz çelikte Posco Assan TST’nin talebi ile başlatılan anti-damping soruşturması devam ederken, paslanmaz çelik kullanan sektörlerde kriz derinleşiyor. 800 binden fazla kişiye istihdam sağlayan, ana hammaddesi paslanmaz çelik olan 40 bin işletmede işten çıkarmalar artarken, paslanmaz çelikteki ek vergiler ve anti-damping soruşturması sonrası artan fiyatlar nedeniyle hem iç pazar daralıyor hem de ihracat düşüyor. İlk 7 ayda mutfak ve mutfak ekipmanları ihracatının 1 milyar dolar azaldığını kaydeden Bekir Topuz, yıl sonuna kadar bu kaybın 1,5 milyar dolara ulaşacağını söyledi. Ayrıca, anti-damping sonrası gelebilecek ek vergiler nedeniyle sektörde 400 bin kişinin işsiz kalma tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu belirtti.
Konya’daki Üreticilerin Endişeleri
Osimo Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Bayar: "Üretimimizi Sürdürmek İçin Mücadele Ediyoruz"
Konya’daki üreticiler, yıllardır ithalata bağımlı olan birçok ürünün artık Türkiye’de üretilmesinden gurur duyuyorlar. Ancak, bu başarıyı sürdürebilmek için sanayicilerin desteklenmesi gerekiyor. Osimo’nun Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Bayar, "Türk sanayicisi olarak gece gündüz demeden çalışıyoruz, ihracat yapmak için, bir kişi daha fazla istihdam için var gücümüzle çalışıyoruz. Ancak bir tarafta bir kişi (Posco Assan TST) diğer tarafta milyonlar var. Eğer çok istiyorlarsa Posco Assan TST’ye fabrikamın anahtarlarını teslim edeceğim. Gelsin onlar üretim yapsın, 200 kişiye istihdam sağlasın," diyerek sanayicilerin karşı karşıya kaldığı büyük tehlikeyi gözler önüne seriyor.
Osimo Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Bayar: ''Posco Assan TST’ye fabrikamın anahtarlarını teslim edeceğim''
Klematis Genel Müdürü Ahmet Karaçam: "Ekmeğe, Simide Bile Zam Gelir"
Klematis’in Genel Müdürü Ahmet Karaçam da, “Bizim ürettiğimiz ürünler olmadan ekmek, simit bile üretilemez. Ek vergilerle birlikte bu temel ürünlerin bile fiyatları artacak,” diyerek bu durumun halkı nasıl etkileyeceğine dikkat çekiyor.
Panera Mühendislik Genel Müdürü Gökhan Kaynakoğlu: "Üretimi Yurtdışına Taşımak Zorunda Kalabiliriz"
Panera Mühendislik’in Genel Müdürü Gökhan Kaynakoğlu da, paslanmaz çelikte yaşanan gelişmelerden ciddi şekilde etkilendiklerine dikkat çekti. Yüzde 97’si ithal olan bir sektörde 2015’ten bu yana yerli üretim yaparak faaliyet gösterdiklerini kaydeden Kaynakoğlu, “Şu anda sektörün yüzde 50’si yerli üretimden geliyor. Ancak ana hammaddemiz olan paslanmaz çelikte vergilerin yüzde 12’ye çıkması sonrası sendeledik. Şimdi ise anti-damping soruşturması ile yine ek vergi getirmek istiyorlar. Eğer bu durum yaşanırsa üretimi durdurup başka ülkede kendi markamla üretim yaptıracağım. Daha uyguna gelecek,” diyerek sektörün karşılaştığı büyük zorlukları dile getirdi.
Sanayicilerin Ortak Kaygısı ve Posco Assan TST’ye Çağrı
Kahramanmaraş'taki sanayicilerden Konyalı üreticilere kadar herkes aynı sorunlardan yakınıyor: Yılbaşında %8’den %12’ye çıkan ek verginin üzerine bir daha ek vergi gelmesi, tüm sektörü büyük bir tehlikeye sürüklüyor. Kahramanmaraşlı sanayici Görgel Metal Başkanı Murat Görgel’in, "Bir firma istedi diye yüzlerce firma batma noktasına gelecek," ifadesi, durumu özetliyor. Konya’daki Osimo Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Bayar ise bu durumu, "Bir tarafta bir kişi (Posco Assan TST), diğer tarafta milyonlar var," diyerek vurguluyor. Bu ifadeler, tek bir özel kuruluşun talepleri doğrultusunda tüm sektörün nasıl etkilendiğini gözler önüne seriyor.
Sanayiciler, yıllardır ithalata bağımlı olan ürünlerin artık yerli üretimle karşılanmasından gurur duyuyor. Özellikle ekmek, simit ve tatlıların hazırlanmasında kullanılan hamur kazanlarının artık yüzde yüz Türk malı olması, sanayicilerin başarısını gösteriyor. Ancak bu başarıyı sürdürebilmek için yatırım yapmanın ve üretime devam etmenin önemi büyük. Bankaların vadeli mevduat hesaplarına %50’den fazla faiz verdiği bir dönemde, sanayicilerin yatırım yaparak daha fazla ihracat gerçekleştirebilmesi için desteklenmesi gerekiyor.
Bu noktada, Posco Assan TST’nin, sanayicilerden yükselen bu endişelere karşı bir açıklama yapması ve bu süreçte tüm tarafların çıkarlarını gözeten bir çözüm önerisi sunması gerekmektedir. Yerli üreticilerin korunması elbette önemlidir; ancak bu koruma, yüz binlerce kişiyi etkileyen geniş kapsamlı sorunlara neden olmamalıdır.
Posco Assan TST'nin, bu sürecin devamında sanayicilerin taleplerini dikkate alarak ve onların endişelerini giderecek bir yaklaşım geliştirmesi, hem sektör hem de Türkiye ekonomisi için önemli bir adım olacaktır. Bu konuda yapılacak açık bir diyalog, sanayicilerin üretim kapasitelerini sürdürebilmeleri ve rekabet güçlerini koruyabilmeleri için elzemdir.
Sonuç olarak, Posco Assan TST’nin bu süreçte sanayicilerin sesine kulak vermesi ve onların taleplerini dikkate alarak bir yol haritası oluşturması, sektördeki gerginliği azaltacak ve Türkiye’nin yerli üretim gücünü koruyacaktır. Bu süreçte tüm tarafların çıkarlarını gözeten bir çözüm bulunması, sektörün geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.
