Merter Sanayici ve İş İnsanları Derneği’nin (MESİAD) 30.yılına özel olarak düzenlediği “MESİAD 30.Yıl Merter’e Değer Katanlar Ödül Töreni”, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın katılımı ile gerçekleşti.
Gerçekleşen ödül töreninde açıklamalarda bulunan ve tekstilde, konfeksiyonda son bir yıldan uzun bir süredir küresel pazar daralması nedeniyle sancılı bir dönemin yaşandığını ifade eden Bolat, "Bu sancılı dönemde de sektöre hükümet, Ticaret Bakanlığı olarak yaptıklarımızı anlatabilmek ve sizleri dinlemek ve sizlerin kısa vadede çözebileceğimiz konularını çözmek üzere iletişimimizi çok sıkı bir şekilde sürdürdük. Fuarlarınıza koştuk, geldik, açılışlarını yaptık." diye konuştu.
Bolat, tekstil ve konfeksiyon sektörünün sanayinin temel taşı olduğunu vurgulayarak, "Bu sektör, Osmanlı İmparatorluğu'nun son 40-50 yılına kadar uzanıyor. Pamuk üreticisi bir ülke olmamız nedeniyle çırçır üretimiyle başlayan süreç, 1950'lerde iplik üretimi, 1960'larda ise kumaş üretimiyle devam etti. Ege ve Çukurova'nın kaliteli pamukları sayesinde, İzmir ve Adana çevresinde büyük entegre tesisler ve fabrikalar kuruldu," şeklinde konuştu.
Bolat, İstanbul'un modanın ve tüketimin kalbi olduğunu vurgulayarak, Anadolu'dan gelen ürünlerin Sultanhamam'da satıldığını hatırlattı. 1980'lerden itibaren İstanbul’daki yerleşik sanayilerin dışarı çıkmasını teşvik eden politikaların etkisiyle, sanayi tesislerinin İstanbul il sınırlarını aşmaya başladığını belirtti. Çorum, Çerkezköy, Gebze, Kocaeli, Sakarya ve Bilecik gibi bölgelerin bu yayılma sürecine dahil olduğunu ifade etti. Ayrıca, Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Adana, Gaziantep ve Denizli gibi şehirlerin hızla geliştiğini anlatarak, "Türkiye'nin tekstil sektöründeki büyük sıçrama, 1983 sonrası rahmetli Özal döneminde ihracata dayalı büyüme modeliyle başladı. Bu şehirler, bu dönemi çok iyi değerlendirdi ve büyük yatırımlar gerçekleştirildi," dedi.
Bolat, İstanbul’un konfeksiyon merkezi haline geldiğini belirterek, "Bu süreçte Laleli, Osmanbey ve Merter gibi büyük moda ve tekstil merkezleri gelişti. Sultangazi ve İkitelli gibi üretim alanları da bulunmakta; daha önce Osmaniye Veli Efendi'de yer alan entegre iplik ve kumaş fabrikalarının çoğu Çerkezköy bölgesine taşındı," dedi. Sektörde 1 milyon 75 bin kişinin istihdam edildiğini ifade eden Bolat, toplamda 80 milyar dolarlık bir üretim ve katma değer bulunduğunu, bunun 50 milyar dolarının tekstil ve 30 milyar dolarının konfeksiyon alanında gerçekleştiğini aktardı. Ayrıca, deri, ayakkabı, ev tekstili ve aksesuar gibi alt sektörlerin de tekstil giyim sanayisinin ayrılmaz parçaları olduğunu ve toplamda yaklaşık 37-38 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirdiklerini söyledi.
Ticaret Bakanı Bolat, 1980'lerde tekstil sektörünün sanayinin lokomotifi olduğunu ve istihdamda önemli bir paya sahip olduğunu vurgulayarak, "İhracatın neredeyse üçte ikisini bu sektör oluşturuyordu," dedi. Günümüzde tekstil ve konfeksiyonun ihracattaki payının 33 milyar dolarla yüzde 13 olduğunu belirten Bolat, bu sektörün otomotiv, kimya ve enerji ile birlikte en önde gelen alanlardan biri olduğunu ifade etti. Dünya genelinde 875 milyar dolarlık tekstil ve hazır giyim ticaretinde Türkiye’nin daha alacak çok mesafesi olduğunu belirten Bolat, "Bu sektörde, Almanya, Fransa ve İtalya'nın pazarını etkili bir şekilde elden aldık. Bu ülkeler moda merkezleri olmaya devam etse de Türkiye, 1980'lerden sonra üretim ve ihracat alanında büyük bir sıçrama yaptı. Tekstildeki başarımız, diğer sektörlere de özgüven kazandırdı. Şu anda, 262 milyar dolarlık mal ve 110 milyar dolarlık ihracat geliriyle güçlü bir ülke konumundayız," diye ekledi.
Bolat, zaman zaman büyük ataklar ve duraklamalar yaşandığını dile getirerek, "Geçmişte çeşitli iç nedenlerle daralmalar meydana gelmiş olsa da genel eğilim her zaman yukarı yönde olmuştur. Son bir yılda, küresel talepteki daralma ve enflasyonla mücadele politikalarının etkisiyle iç talepte de yavaşlama yaşanabilir. Ancak bu durum geçici dalgalanmalardır ve inanın ki çok uzak bir gelecekte yeniden ivme kazanacağız," dedi.
Ticaret Bakanı Bolat, Batı ile Rusya arasında süregeldiğini belirttiği yeni bir dünya savaşına değinerek, Rusya'nın Türkiye için önemli bir pazar olduğunu vurguladı. 1990'ların başında Rusya pazarında bavul turizmini öğrenerek önemli bir ivme kazandıklarını belirten Bolat, 1998’de Rusların bavul turizmini yasaklamasıyla yaşanan panik ortamını hatırlattı. Ancak kısa sürede herkesin yeni şartlara adapte olduğunu, şirketleşme ile normal ihracata yöneldiklerini söyledi. Geçmişteki ekonomik krizlerin sıklığına da dikkat çeken Bolat, bu tür dalgalanmaların yaşanabileceğini ancak moral bozmadan yeni pazar arayışlarına devam edilmesi gerektiğini ifade etti.
Bolat, dünya ortalama büyüme oranının yüzde 3,8 iken, 2020-2023 döneminde yaşanan daralma sürecine dikkat çekti. ABD ve AB'nin büyüme oranlarının düşük olduğunu, bu nedenle faiz indirimlerine gidildiğini ifade eden Bolat, Türkiye’nin geçen yılı yüzde 5,1 büyüme ile kapattığını ve milli gelirin ilk kez 1 trilyon doları aştığını belirtti. Bu yılın ilk yarısında büyüme oranlarının yüzde 3,8 olarak gerçekleştiğini ve kişi başı milli gelirin 14 bin dolara yaklaşacağını umduğunu ifade etti.
Büyümenin lokomotifinin net ihracat olduğunu vurgulayan Bolat, son verilerle 2024 yılının zor geçeceğini, küresel talebin durgunluğunun yanı sıra jeopolitik gerilimlerin etkisiyle zorluklar yaşandığını dile getirdi. Ancak Türk ihracatçılarının bu koşullarda cansiparane mücadele ettiğini belirten Bolat, 2024’ün ilk 9 ayında mal ihracatının yüzde 3,2 artışla 193 milyar dolara ulaştığını söyledi.
İthalatta da azalmaların yaşandığını ve dış ticaret açığının düşerek cari açığın makul seviyelere indiğini vurgulayan Bolat, bu durumun Türkiye'nin döviz rezervleri üzerinde olumlu etkiler yarattığını aktardı. Brüt döviz rezervlerinin önemli bir artış gösterdiğini, net rezervlerin de eksi 60,5 milyar dolardan artı 30 milyar dolara yükseldiğini belirtti. İhracatın ithalatı karşılama oranının geçen yıl yüzde 68 iken bu yıl yüzde 76,3'e yükseldiğini ifade eden Bolat, bunların dış ticaret cephesindeki olumlu gelişmeler olduğunu dile getirdi.
Ticaret Bakanı Bolat, 2023'te dünya genelinde 573 milyar dolarlık hazır giyim ihracatı gerçekleştiğini, tekstil ihracatının ise yaklaşık 286 milyar dolara ulaştığını belirtti. Bu alanda en büyük pazarın Çin olduğunu vurgulayan Bolat, 2022'ye kıyasla hazır giyim sektöründe 2-2,5 milyar dolarlık bir azalma yaşandığını, bunun en önemli sebeplerinden birinin pandeminin sona ermesiyle birlikte Batı pazarlarında talep patlamasının doyuma ulaşması olduğunu ifade etti. Ayrıca, ekonomik durgunluk ve yüksek enflasyonun talebi olumsuz etkilediğini, yeşil ekonomiye uyum çabalarının da rekabeti zorlaştırdığını aktardı.
Bakanlık olarak yeşil ekonomiye uyum konusundaki önemli programlardan bahseden Bolat, tekstil ve giyim sektörüne yönelik desteklerin sürdüğünü dile getirdi. Yeşil ekonomiye uyum adı altında 10 milyon lira hibe desteği sağlanacak programların başlatıldığını ve Eximbank ile TÜBİTAK kredileriyle avantajlı kredi imkanları sunulacağını açıkladı. Türkiye'nin en büyük dış ticaret ortağının Almanya olduğunu belirten Bolat, Almanya’nın ithalatındaki düşüşün 2022’ye göre kümülatif yüzde 25 olduğunu ifade etti.
Tekstil sektörüyle ilgili kıyamet senaryolarına itibar edilmemesi gerektiğini vurgulayan Bolat, konkordato konusunu yakından takip ettiklerini söyledi. İhracatçılara bütçelerinin yüzde 60’ını tahsis ettiklerini belirten Bolat, 21 milyar lira bütçeleri olduğunu ve bu bütçeyi aşmak için çaba sarf ettiklerini aktardı.
Eximbank ve ticari bankalarda ihracat reeskont kredisinin günlük limitinin 10 kat artırılarak 3 milyar liraya çıkarıldığını ifade eden Bolat, yeni müjdelerin yakın zamanda geleceğini belirtti. Söz konusu kredilerin maliyetinin yüzde 25,93 düşürülmesi için çalıştıklarını ve önceliği istihdam yoğun sektörlere vereceklerini duyurdu.
Ayrıca, dünya çapında fuar olma yolunda ilerleyen IFCO ve Texhibition fuarlarını prestijli fuarlar olarak ilan etmek için çalışmaların sürdüğünü, destek limitinin yüzde 70'e yükseleceğini aktardı. Bolat, Türkiye'nin ticaret alanındaki hedeflerini anlatarak, "Türkiye Yüzyılını Ticaretin Yüzyılı yapacağız" ifadelerini kullandı. Açılış konuşmalarının ardından ödüller verildi ve toplu fotoğraf çekimi gerçekleştirildi.
