TCMB'nin politika faizini yüzde 50 baz puan artırmasının ardından, bankalar da kredi faizlerini yükseltti. Özellikle ihtiyaç kredilerinde uygulanan faiz oranlarında belirgin bir artış yaşanırken, bu artış genellikle 40 ile 200 baz puan arasında oldu. Ticari kredilerde ise 700 baz puanlık bir artış gözlemlendi.
Merkez Bankası'nın Para Politikası Kurulu toplantısında faiz artışı kararı almasının ardından bankacılık sektörü de kredi faiz oranlarında düzenlemeye gitti. Zaten geçen hafta ihtiyaç ve ticari kredi faizlerini artıran bankalar, yeni haftaya da tüm kredi türlerinde faiz artışıyla başladı. Merkez Bankası'nın geçen haftaki 500 baz puanlık faiz artışı hemen kredi faizlerine yansıdı. Bankalar ihtiyaç kredi faizlerini 40 ile 200 baz puan arasında artırırken, ticari kredi faizlerinde ise 700 baz puanlık artışlar oldu. Artık ihtiyaç kredisinde aylık yüzde 6 seviyeleri, ticari kredi faizinde ise yıllık yüzde 59 ile 75 aralığı normalleşmiş oldu. Merkez Bankası, bankalara ihtiyaç ve ticari kredilerde büyüme sınırları getiriyor. İhtiyaç ve taşıt kredilerinin yanı sıra konut ve taşıt kredi faiz oranları da yeni haftaya artışla başladı.
Merkez Bankası'nın sıkı para politikasının etkisiyle kredi faizleri hızla artış gösteriyor. Mart ayı Para Politikası Kurulu toplantısında yüzde 45 olan politika faizinin yüzde 50'ye çıkarılmasının ardından bankacılık sektörü tüm kredi faizlerinde artışa gitti. Bazı bankalarda ticari kredi faiz oranları yüzde 52'den yüzde 59'a yükseldi. Bu 7 puanlık artış, ticari kredi faizinde yaklaşık yüzde 13,5'lik bir artışa denk geliyor. Bazı bankaların internet sitelerinde yüzde 75'e kadar çıkan ticari kredi faiz oranları dikkat çekiyor. Ortalama olarak ise ticari kredi faizleri yüzde 59 ile 65 arasında değişiyor.
Merkez Bankası'nın mart ayında ticari krediler için belirlediği aylık büyüme sınırı yüzde 2'den yüzde 2'ye indirildi. Ancak bu sınırlamalarla yetinilmiyor. Bankaların üst yönetimlerinin uyguladığı kısıtlamalar da söz konusu. Bazı bankalarda 500 bin ile 1 milyon arası ticari kredi talepleri üst yönetim onayı olmadan kabul edilemezken, şubeler en fazla 200-300 milyon lira seviyesinde kredi verebiliyor.
TL tahvil stoku 385 milyar lirayı aştı.
Bankaların ticari kredi talebi düşük olmasına rağmen reel sektörün bu faizlerle talebinin artması beklenmiyor. Bankacılık sektörü kaynaklarına göre, çok zor durumda olan şirketler kredi başvurusunda bulunurken, daha güçlü olanlar tahvil ihracına yöneliyor. Tahvil piyasası, son dönemdeki sıkılaştırma politikalarının etkisiyle hızla büyüyor. TL cinsinden tahvil ihracı, 2022'de düşük faiz oranlarının etkisiyle sadece 12 milyar lira iken, 2023'te 229 milyar liraya yükseldi. 2024'ün ilk iki ayında ise tahvil ihracı 127.3 milyar liraya ulaştı. Toplam TL tahvil stoku ise 385 milyar lirayı aştı. Bankalar, tarımsal kredi faizlerini de artırdı. Bazı kamu bankalarında çiftçi kredi faiz oranı yüzde 47'den yüzde 51'e yükselirken, bazı özel bankalarda ise yüzde 60'a kadar çıktı.
İhtiyaç kredi faizleri de artan trendle birlikte yükseldi.
İhtiyaç kredi faizlerindeki artış geçen haftadan bu haftaya da devam ediyor. Bir özel bankanın geçen hafta yüzde 4,3 olan ihtiyaç kredi faizi bu hafta yüzde 6'ya yükseldi. Aynı şekilde, bazı kamu bankalarında geçen hafta yüzde 4,94 olan ihtiyaç kredi faizi, bu hafta yüzde 5,34 seviyesine çıktı. Bazı bankalarda artışlar 2 puana yakın olurken, diğerlerinde ise 0.5 puanlık artışlar görüldü. Konut ve taşıt kredi faiz oranlarında da benzer şekilde yükselişler yaşanıyor. Bazı kamu bankalarında konut kredi faiz oranı yüzde 4,29'a kadar çıkarken, taşıt kredisi faizleri de yüzde 4,5 seviyelerine yükseldi. Taşıt kredilerindeki faiz oranlarında ise geçen hafta yüzde 3,99 seviyelerinden yüzde 4,29'a çıkış görülmüştü.
İnternet üzerinden gerçekleştirilen kartlı ödemelerin toplam ödemeler içindeki oranı yüzde 26'ya yükseldi.
Parasal sıkılaştırma önlemleri, kredi kartı faizlerine yansıtılmıyor. Merkez Bankası, sadece kredi kartlarından nakit çekim ve kredili mevduat hesapları için faiz oranlarını yüzde 5'e çıkarılmasını düzenledi. Ancak kredi kartı faiz oranı hala yüzde 3,66'da, gecikme faiz oranı ise yüzde 3,96 seviyesinde kalmaya devam ediyor. Bu oranlar, kredi kartı kullanımındaki artış hızının azalmamasına neden oluyor. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla şubat ayında yapılan toplam ödeme tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 152 artarak 1,01 trilyon lira oldu. BKM'nin açıkladığı verilere göre, şubat ayı itibarıyla Türkiye'de kredi kartı sayısı 120.4 milyon, banka kartı sayısı 191.2 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 91.8 milyona yükseldi. Geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında, kredi kartı sayısında yüzde 18, banka kartı sayısında yüzde 11, ön ödemeli kart sayısında ise yüzde 23 artış görüldü. Toplam kart sayısı ise yüzde 15 artarak 403,4 milyona ulaştı. Kartlı ödemelerin 843.1 milyar lirası kredi kartlarıyla yapılırken, 150,3 milyar lirasında banka kartları, 19 milyar lirasında ise ön ödemeli kartlar kullanıldı. Ödemelerde büyüme oranı, kredi kartlarında yüzde 166, banka kartlarında yüzde 94, ön ödemeli kartlarda ise yüzde 184 oldu. İnternetten kartlı ödemeler ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 177 artarak 294 milyar liraya yaklaştı. İnternetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki payı yüzde 26'ya yükseldi.
